Grad Novi Sad
Gradska uprava za urbanizam i građevinske poslove
Školska 3
Primedba na Plan generalne regulacije područja novog gradskog centra između ulica Vojvode Bojovića, Dimitrija Avramovića, Slovačke, Valentina Vodnika i Jovana Subotića u Novom Sadu
Omladinski centar CK13 upućuje primedbu na rešenje Plana generalne regulacije kojim se na parceli objekta Crne kuće (parcela broj 9875) predviđa izgradnja objekta spratnosti Po+P+3+4pov, odvajanje dela parcele broj 9875 za površinu javne namene – saobraćajnu površinu, kao i obavezno objedinjavanje dela predmetne parcele sa parcelama broj 9873 i 9874;
– i predlaže da se zadrži postojeći objekat Omladinskog centra CK13 u sadašnjim gabaritima i sa sadašnjom društveno-kulturnom namenom, da se ukine obavezno objedinjavanje parcele broj 9875 sa susednim parcelama broj 9873 i 9874, kao i da se ukine planirano odvajanje parcele broj 9875 za površinu javne namene – saobraćajnu površinu, odnosno da se zadrži regulaciona linija po postojećoj granici parcele broj 9875.
Obrazloženje
Suštinska karakteristika modernog grada je da svojom urbanističko-atrhitektonskom organizacijom održava i pojačava polisemiju značenja u višeglasnoj društvenoj komunikaciji. U tom smislu, urbanistička i arhitektonska praksa koja nastoji biti verna ovom interesu urbane kulture se bavi stvaranjem, održavanjem i unapređivanjem urbanističkih i arhitektonskih uslova koji omogućavaju ovakav vid društvene komunikacije, tj. stvaranjem, održavanjem i unapređivanjem prostora gde se takva komunikacija odvija.
Praksa koja ne uviđa postojanje takvih prostora, ili koja, štaviše, propisuje zamenu postojećih prostora i objekata polisemije objektima koji bi nastavili dominantnu temu (stambeno-poslovna namena) ili čak proizveli jednotematski i jednoznačan kontekst, je praksa koja nije prijateljska prema duhu modernog grada i idealu dijaloške i nezavisne kulture.
Crna kuća je upravo prostor/objekat koji postoji kao mesto generisanja kulturne polifonije i polisemije. Dijalošku komunikaciju sa svojim neposrednim i širim okruženjem CK13 realizuje ne samo programima koji se realizuju ‘unutar kuće’, već upravo svojom arhitektonskom materijalnošću i urbanističkim momentom: ona je program nezavisne i alternativne kulture koji ‘stoji na putu’ kulturno jednodimenzionalnom programu u svom okruženju; i ona je kuća koja ‘stoji na putu’ višespratnog stambeno-poslovnog programa koji dominira u njenom okruženju.
Urbanistička praksa koja bi uvažila takvo prisustvo i delovanje Crne kuće pronašla bi urbanistička i arhitektonska rešenja ne samo da takvo prisustvo toleriše nego da kreira pretpostavke da se momenat višeglasne i višetematske komunikacije naglašava. Prekid građevinske linije, susretanje sa onim što odudara, sa onim ko čini prestup, sudar pogleda i pravaca kretanja, programski sudar i iskustvo razlike, su kvaliteti urbanog iskustva. Postojeća specifičnost Crne kuće u urbanističkom kontekstu – njeno programsko odudaranje i fizičko prestupanje građevinske linije susednih objekata, pojačano crnom bojom fasade koja se koristi i kao galerijski zid, tj. kao komunikacijska ravan za emitovanje društveno-angažovanih poruka prema okruženju – predstavlja navedeni kvalitet urbanog. Nažalost, taj kvalitet se rešenjem projektovanim u predloženom urbanističkom planu ne vrednuje i poništava; zamenjuje se dovršavanjem jednodimenzionalnosti i jednoznačnosti okruženja, čime se saopštava i priznaje da Novi Sad nije grad, u onom smislu koji grad prepoznaje u kvalitativnim dimenzijama stanovanja i kretanja u koordinatama slobodne društvene komunikacije.
Apelujemo na urbanističke delatnike i donosioce odluka da grad čuvaju/stvaraju upravo čuvajući/stvarajući mesta i prostore za polifonijske reverberacije i interferencije u društveno-političkoj i kulturnoj komunikaciji. Da bi se činilo tako, neophodna je društvena angažovanost, u ovom slučaju urbanističke struke. Jer urbanistički planovi nikada nisu čisto strukovne projekcije već strateški politički i kulturni projekti grada. Pojmovi “nivelacije i regulacije prostora” su politički pojmovi i podrazumevaju političke prakse jer se nužno tiču egzistencijalnog prostora. Postupak “nivelacije” može značiti, i, nažalost, najčešće i znači, poravnanje iskustvenog prostora poništavanjem i uklanjanjem razlike (tematske, identitetske); postupak “regulacije” može značiti, i, nažalost, najčešće i znači, kontrolu društvene egzistencije prema pravilima nametnute tematske selekcije. Ali ovi pojmovi mogu podrazumevati i sasvim drugačiju urbanističku i arhitektonsku praksu, onu koja podržava autonomije i samoorganizovanje u egzistencijalnom prostoru i podstiče iskustvo razlike. Komunikacijski dinamizam se podržava (p)održavanjem prostora i mesta gde se zbiva – u javnom prostoru koji je pristupačan brojnim ljudima sa svojim različitostima (i koji je nepristupan onima koji ne tolerišu razliku). Misija CK13 od osnivanja do danas je da bude utočište identitetskih prestupnika, onih čija se razlika ne toleriše drudge i čiji se glasovi ne mogu čuti u zaglušujućoj temi okružujućeg dominantnog mnenja. Realizacija rešenja prema predloženom PGR-u bi značila da se u našem gradu na urbanističko-arhitektonskoj ravni dovršava netolerancija prema svakom interesu slobodne i nezavisne egzistencije.
Zbog toga apelujemo na odgovornu urbanistkinju i odgovorne donosioce odluka da uvaže iznesenu primedbu Omladinskog centra CK13, i na taj način omoguće i podrže održivost urbanističkih i arhitektonskih pretpostavki za onu vrstu kulturnog i političkog dinamizma koji je nužan da bi egzistencija i stanovanje u Novom Sadu mogli biti identifikovani i zvani gradskim.
